سیدمحمد ظمانی- کارشناس رسانه
در دنیای امروز و موج رسانه های مختلف که بر افکار مردم سیطره پیدا کرده اند تشخیص اطلاعات صحیح از غلط دشواراست.
سواد رسانه ای به ما در تجزیه و تحلیل انتقادی اطلاعات و تعیین صحت اطلاعات کمک می‌کند. به معنی دیگر، سواد رسانه ای نوعی مهارت است که در دنیای مدرن تبدیل به یکی از مهم ترین آموزش‌های مورد نیاز جامعه شده است، چرا که به کمک سواد رسانه ای می‌توان حقایق پشت پرده انواع رسانه‌ها را دانست.
یکی از دلایلی که سواد رسانه ای را امروز نیاز جامعه کرده، فضای مجازی ولنگاری است که جولان می دهد و هیچ کس نیز قادر به رویارویی با آن نیست، چرا که این فضا با انتشار اخبار غلط یا فیک در سال های گذشته مصائب زیادی را به وجود آورده است.
اخبار فیک یا قلابی را بیشتر در فضای مجازی مشاهده می کنیم، اما در فضای دیگر رسانه ها نیز کم و بیش دیده می شود.
دلیل افزایش اخبار فیک در فضای مجازی بدون مجوز بودن و استفاده از سکوهای غیرمجاز است و اکثر این رسانه نماها بخاطر افزایش بازدیدکننده و در پی آن جذب تبلیغات از اخبار جذاب استفاده می کنند، که گاهی ریشه صحیحی ندارد.
البته برخی از رسانه ها نیز به پشتوانه های سیاسی یا شخصی با تخریب غیرواقعی و یا ایجاد محبوبیت غیرواقعی افراد سعی در استفاده از منافع سیاسی و شخصی دارند.
این رسانه ها دارای ویژگی هایی هستند که اگر مردم آن ها را بشناسند، گرفتار دام فیک نیوز ها نمی شوند.
شاید همه یک بار دیده باشید رسانه ای با استفاده از کلمات و جملات کم ارزش فردی را مورد خطاب قرار می دهد، یا رسانه ای که که دائم از فردی تعریف و تمجید می نماید، یا رسانه ای که مشکلات کشوری را به گردن یه مدیر جزئی می اندازد، یا موضوعی که به بحث روز تبدیل شده را به فردی که ارتباطی با آن ندارد مرتبط می سازد و برخی رسانه ها در این فضا صرفا به دنبال اخبار منفی هستند یا رسانه هایی که برعکس موج اجتماعی کف جامعه، به ترویج فرهنگ های غربی یا ضدارزش می پردازند.
یکی از راه هایی که می تواند از خطرات بعدی فیک نیوزها جلوگیری کند، عدم باورپذیری فوری است مخاطبین باید با دیدن اخبار کمی صبر کنند و رسانه های دیگر که رنگ و بوی دیگری دارند یا رسانه های رسمی وخبرگزاری ها را نیز رصد کنند.
البته که نهادهای مرتبط در تذکر، جلوگیری از فعالیت متخلفان، آموزش به فعالان رسانه ای وحمایت از افرادی که راه درست را پیش گرفته اند کم کاری کرده اند.