دکترافسانه کرامت سرپرست گروه بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی شاهرود
از نظر من موضوع فرزند آوری که درحال حاضر در کشور ما مطرح شده است، یک مشکل جهانی است. بنظر می رسد عدم تمایل به فرزند آوری و کاهش جمعیت در آینده بصورت جدی تر در دنیا مشاهده شود.
ایتدا مشکل کمبود جمعیت و عدم تمایل به فرزندآوری در بسیاری از کشور های اصطلا حا توسعه یافته احساس شد که با روی آوردن به سیاست پذیرش مهاجراز دیگر کشور ها و روشهایی مثل سرمایه گذاری در کشورهای با نیروی کار ارزان تاحدودی بر آن غلبه کردند. اما احتمالا ادامه این روش برای این کشورها هم با مشکلات جدی همراه خواهد بود.
این شرایط در ایران بصورت ویژه وجود دارد چراکه کاهش رشد جمعیت در کشور به سرعت اتفاق افتاد بطوری که نسبت به کشور های منطقه و کشورهای مشابه ایران با شیب تند تری رو به پیری و کاهش جمعیت پیش می رویم.
با توجه به منحصر بفرد بودن این مشکل در ایران باید راه حل برون رفت و افزایش جمعیت نیز منحصربفرد باشد متاسفانه الگوی جامعی در جهان برای بهره برداری وجود ندارد.
دلایل کاهش رشد جمعیت در حوزه های مختلف اقتصادی ، فرهنگی ، اجتماعی و … دنبال می شود ولی حوزه سلامت یکی از موثرترین و مهمترین حوزه هایی است که با تقویت آن از طریق انجام تحقیقات و مداخلات برگرفته از مطالعات به نتایج بهتری خواهیم رسید.
در حوزه سلامت رشته هایی وجود دارند که بسیار نزدیک تر به موضوع فرزند آوری هستند مثل رشته مامایی، بهداشت باروری و مشاوره در مامایی.
ما در گروه بهداشت باروری و مشاوره در مامایی دانشکاه علوم پزشکی شاهرود بیش از ۱۰ سال است که در رابطه با موضوع فرزند آوری تحقیقات ارزشمندی در قالب پایان نامه انجام داده ایم. موضوع مهم در زمینه تحقیقات انجام شده، عدم استفاده از این تحقیقات بصورت کاربردی است. با این وجود یکی از روش هایی که احساس می شود می تواند در کاربردی کردن پژوهش ها به کمک حوزه سلامت بیاید بحث ترجمان دانش است که به زبان قابل درک برای ذینفعان ارائه می گردد.
در چندماه اخیر دانشگاه علوم پزشکی شاهرود ترجمان دانش را بصورت چندین وبینار دنبال کرده است که با توجه به اهمیت موضوع جا دارد اقدامات بیشتری در این رابطه انجام شود.
در بحث ترجمان دانش جوانی جمعیت سعی شده که از تحقیقات، مقالات و پایان نامه های رشته های مختلف بصورت وبینار ارائه شود تا بتوانیم بازدهی بیشتری از این پژوهش ها استخراج کنیم و آن را به مرحله کاربردی برسانیم.
از جمله پژوهش های مطرحی که در چند ماه اخیر بصورت ترجمان دانش ارائه شده می توان موضوع بارداری ناخواسته، اقدامات پیشگیری از سقط جنین و ترویج زایمان طبیعی را ذکر کرد.
در آخرین وبیناری که انجام شد با رویکرد حل مسئله به زبان ساده و قابل فهم تعدادی از کارشناسان بهداشت، کارشناسان آموزش و دانشجویان مشارکت داشتند که خوشبختانه بازخوردهای خوبی را دریافت نمودیم.
موضوع دیگری که در بحث جوانی جمعیت و فرزندآوری مطرح است حضور سیاستگذاران، برنامه ریزان و مدیران درکنار ارائه دهندگان خدمت در برنامه های پژوهان دانش است.
یکی از تاثیرات این مشارکت بالارفتن سطح بهره وری، انگیزه و توان مشاوران بارداری و دیگر ارائه دهندگان خدمات باروری است.
پیشنهاد دیگری می توان مطرح کرد ایجاد رشته ای جدید بنام فرزندآوری است که بتواند رسالت خاص این موضوع را با درنظر گرفتن همه جوانب تامین نماید.
با توجه به بحران بسته شدن پنجره جمعیتی بسیج عمومی در زمینه جوانی جمعیت ضروری است ولی اقداماتی که باید در حوزه های بین بخشی انجام گیرد باید با دید بلند مدت تدوین شود .
البته اقدامات انجام شده در کوتاه مدت بدون نتیجه نبوده و طبق مشاهدات و تحقیقات صورت گرفته در بین جوانان در مشاوره های پیش از ازدواج این افراد گاردی نسبت به فرزندآوری ندارند و تولد فرزند را جزو برنامه های اصلی زندگی پیش روی خود پیش بینی نموده اند.
در حال حاضر اقشار تحصیل کرده در مقابل فرزندآوری بیشترین مخالفت را به دلیل در نظر گرفتن الگوهای غربی دارند که ارائه پژوهش ها می تواند برای اقناع این قشر نیز موثر باشد.
دانشگاه علوم پزشکی شاهرود در زمینه فرزندآوری و جوانی جمعیت پژوهش های بسیاری را انجام داده است که از جمله مهمترین آنها: ۸ وبینار آموزش مداوم در رابطه با موضوع فرزند آوری، ۴ژورنال کلاب با موضوع فرزندآوری، ۴ ترجمان دانش مطالعات دکتری بهداشت باروری با موضوع ترویج فرزند آوری، ۴ترجمان دانش مطالعات ارشد مشاوره در مامایی با موضوع ترویج فرزند آوری می باشد.