سایه سنگین سیاست بر مدیریت
مجتبی واحدی / فعال اجتماعی – مدرس دانشگاه
صاحبنظران علم مدیریت معتقدند که برای جلوگیری از ایجاد فساد در ارگانهای ارائه دهنده خدمات مردمی، مدیریت این سازمانها نباید وارد مجادلات سیاسی و حزبی شود و به طور کلی سیاستمداران نباید اقدام به انتصابات گسترده سیاسی در سطوح مدیریتی نمایند زیرا سازمانی که انتصابات و انتظارات سیاسی و حزبی بر آن حکم فرما شود مکانی برای رفع مشکلات مردم فارغ از کیستی و چیستی آن نخواهد بود.
چیزی که نمونه های آن را میتوان در مشکلات به وجود آمده برای دامداران، صنعتگران، سرمایه گذاران و… مشاهده نمود و متاسفانه نتیجه ای جز تعطیلی پروژه های بزرگ و عدم توسعه زیرساخت های کشور به دنبال ندارد
تنها زمانی چرخ های مدیریتی روان‌تر میچرخند و موانع اقتصادی جامعه یکی پس از دیگری رفع خواهند شد که طوق های سیاسی از گردن مدیریت های تخصصی برداشته شود. سیاسی کردن برخی مدیریت ها آفت بزرگی در راه پیشرفت کشور بوده و ثابت شده است که مدیران اجرایی و تخصصی اگر از آفت ها و تنش های سیاسی دوری کنند میتوانند سطح تسلط و تخصص خود را در حوزه های مدیریتی مربوطه اضافه نمایند.
متاسفانه در سال های اخیر سایه سیاست بر مدیریت های تخصصی سنگین تر شده و مع الاسف هرچه به جلو می‌رویم بر این خشت کجی که بنا نهاده شد دیوار با کجی پیش می رود و نتیجه اش آفت‌های عدیده ای است که گریبان گیر مدیریت‌های اجرایی و تخصصی شده است.
فشارهای سیاسی که یا منجر به تعطیلی پروژه های عظیم اقتصادی و یا کند شدن پیشرفت آنها شده است و در جاهایی که مدیر مطابق اعمال خواسته شده و خوش خدمتی به مسئولان سیاسی و غیردولتی عمل نکرده منجر به عزل یا استعفای مدیر آن حوزه شده است.
قصد نداریم در این مجال به سوختن ظرفیت مدیرانی که هزینه های گزافی از بیت المال برای پرورش آن ها شده است و به بخاطر مغایرت های حزبی و فشارهای سیاسی از صحنه خدمت کنار می روند صحبت کنیم ولی باید بدانیم که چاپلوسی و تملق با هدف بقای بر مدیریت کمترین اثر مخربی است که این نگاه سیاسی بر جامعه مدیریتی کشور گذاشته است و به ناکارآمدی مدیریت های اجرایی می انجامد و بی شک یکی از دلایل وجود مشکلات مدیریتی حال حاضر کشور همین رفتارهای نسنجیده است.
مگر توصیه های اکید مقام معظم رهبری که در واقع راهبرد قطعی نظام مقدس جمهوری اسلامی میباشد چیزی به جز شایسته سالاری، خدمت به مردم رفع مشکلات گذشته، برنامه ریزی برای آینده، تبیین نقشه راه ، تمرکز بر آمایش و حرکت بسوی توسعه همه جانبه کشور است ؟
پس چرا متاسفانه برخی از مدیران دولتی بر خلاف این اهداف والا به راحتی تسلیم فشارهای سیاسی و جناحی شده و در عزل و نصب ها سفارش پذیر شده اند و به جای انجام امور زیربنایی و اصولی در راستای راهبردهای نظام مقدس جمهوری اسلامی تنها به اموری عوامانه به بهانه حضور در بین مردم و در جایی که مرتبط با حوزه کاری آنان نیست و صرفا برای خودنمایی در کنار مسئولان سیاسی بوده روی آورده اند ؟؟
متاسفانه در دو سال اخیر دخالت برخی از نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی در انتصابات دولتی حوزه انتخابیه خود به گونه ای وسیع بوده است که رهبر معظم انقلاب، در دیدار تصویری خرداد ماه سال ۱۴۰۰ به نمایندگان مجلس تاکید کردند که یکی از آسیب‌ها ورود نمایندگان در مسائل اجرایی و انتصابات است که باید از آن اجتناب شود.
این هشدار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به نمایندگان مجلس باید فصل الخطاب برای آنها باشد اما متأسفانه هر روز از گوشه و کنار کشور خبرهایی مبنی بر سهم‌خواهی و دخالت برخی نمایندگان در انتصابات را میشنویم که واقعاً جای نگرانی دارد.
زیرا وقتی یک مدیر با حمایت فلان نماینده مجلس به پست سازمانی دست پیدا کند ناکارآمدی احتمالی وی و اعلام علنی این ناکارآمدی برای آن نماینده نیز هزینه‌زا خواهد بود، به همین دلیل در بسیاری از موارد نمایندگان در نظارت بر مدیران تحت حمایت خود با اغماض بیشتری نسبت به سایر مدیران عمل می‌کنند.
بدیهی است که به واسطه نقش ملی و منطقه‌ای، نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، نمی‌توانند نسبت به امور کشور و حوزه انتخابیه خود بی تفاوت باشند، اما نظارت آنان به معنای دخالت در امور اجرایی کشور نیست و آنها به دور از هرگونه سهم خواهی، اختیارات خود را باید از طریق قانون اعمال کنند و طبیعی است این انتظار از مجلسی که از سوی رهبر معظم انقلاب منتصب به صفت «انقلابی بودن» است، به مراتب بیشتر میباشد.
برخی حوزه های مدیریتی تخصصی بوده و بروز نگرش سیاسی و حزبی در آن چون سمی مهلک عمل می کند، حوزه هایی مانند آموزش، بهداشت و درمان، کشاورزی و دامپروری و ورزش از جمله بخش های دولتی هستند که مستقیما با وجود مردم و آینده کشور مرتبط و سیاست زدگی در آن موجب صدماتی جبران ناپذیر می شود.
مثلا سیاسی شدن جایگاه والای تعلیم و تربیت موجب می‌شود که آسیب جدی به فرهنگ آموزشی کشور وارد شود و به همین دلیل آموزش باید از فضای گروه‌ها و جریانات سیاسی به دور باشند.
ای کاش برخی از مدیران از خواب غفلت بیدار شده و به جای اینکه تنها دغدغه شان دخالت در چنینش و انتصاب مدیران میانی دستگاه های دولتی و غیر دولتی باشد کمی هم به پیگیری و حل مشکلات مردم در سطح بالا و با دیدگاه بلند مدت برای رسیدن به اهداف برنامه های پنج ساله و بیست ساله توسعه بپردازند که عمر مسئولیت و فرصت خدمت بسیار محدود است و حضرت امیر (ع) می‌فرمایند: «الفُرصَه تمُّر مرِّ السَحاب فانتَهِزوا فُرَصَ الخَیر؛ فرصت، مانند ابر از افق زندگی می‌گذرد، پس فرصت‌های خیر را غنیمت بشمارید و از آنها استفاده کنید».