سیدمحمدظمانی- کارشناس ارشد مدیریت دولتی (تحول)
*آب
متأسفانه علی‌رغم اقداماتی که برای تأمین آب شرب شهرستان انجام شد، اما آب برخی واحدهای تولیدی و صنعتی قطع شد و برای تأمین آب شرب در شهرستان شاهرود باید فرمول و رویکردی اجرا شود، چرا که آب به عنوان نخستین و مهمترین مسئله و دغدغه شهرستان شاهرود ومیامی است. متاسفانه با گذشت ۲۰سال از شروع پروژه فاضلاب شهرستان تنها ۱۵ درصد از جمعیت این شهرستان از این امکان بهره‌مند شده اند.
در ایران ۳۰۰شهر دارای تنش آبی هستند و یکی از مسائلی که وزارت نیرو باید به آن توجه داشته باشد، راهکار برای تأمین آب شرب است و اگر اقدامی نشود فاجعه برای ۱۸ هزار مسکن ملی در شهرستان شاهرود به وجود می آید.
شهرستان شاهرود امروز با کمبود ۲۰۰ لیتر بر ثانیه آب شرب روبرو است و یکی از مهمترین پروژه های تامین آب پایدار انتقال آب از منطقه قطری، طرحی که سال‌ها معطل مانده و می‌بایست اقدامی برای آن اندیشید و طبق وعده مسئولان مکانی برای دو چاه در چشمه ساران در نظر گرفته شد که پنج کیلومتر داخل حریم استان سمنان است و تمام مجوزهای لازم اخذ شده اما تا کنون خبری از اجرا نیست.
دومین پروژه مهم تامین آب پایدار شرق استان سمنان بهره مندی مردم کالپوش از سدکالپوش و انتقال آن به شاهرود است و با وجود جاری بودن رودخانه های متعدد در این منطقه و نیز ساخت سد کالپوش و آبگیری آن، پنج روستای این بخش از آب آشامیدنی دائم محروم و با تانکر آبرسانی می شوند که همین امر موجب مشکلات در تابستان برای مردم است.
یکی از گلایه های مردم کالپوش و دیگر نقاط این منطقه استفاده نکردن از “آب سد کالپوش” برای آشامیدن و یا آبیاری زمین های کشاورزی است، در سال های گذشته برخی کشاورزان حاشیه این سد با استفاده از پمپاژ آب زمین هایشان را آبیاری می کردند که از سوی مسئولان امر با این موضوع برخورد قضایی شد.
آبگیری سد کالپوش با ظرفیت یک صد و ۶۵میلیون متر مکعب از سال ۹۲ آغاز شده و تا کنون استفاده خاصی از آن نشده، هر چند مسئولان نقش این سد را در مهار سیلاب ها بسیار موثر می دانند، اما آنچه برای مردم منطقه مهم است، استفاده از آب سد برای مصارف آشامیدن و کشاورزی است.
کالپوش منطقه مستعد کشاورزی است اما مسئولان باید بدانند که امروز بی آبی و بیکاری در این منطقه بیداد می کند و این امر نیازمند توجه مسئولان و مدیران استانی و شهرستانی است.
یک میلیون مترمکعب آب سد کالپوش می تواند نیاز صنعت منطقه را برطرف کند اما این امر به چه قیمت حاصل می شود؟
لذا این آب ابتدا باید در راستای شکوفایی صنایع به منطقه کمک کند و سپس مازاد آن به شهرهای میامی و شاهرود انتقال یابد چرا که این امر مطالبه مردم کالپوش و روستاهای آن است
*بیکاری
نرخ بیکاری در شرق استان حدود ۳۵درصد است که با توجه به ظرفیت‌های فراوان این دو شهرستان و موقعیت استثنایی قرارگیری بین دو کلان‌شهر کشور، وضعیت اشتغال به‌هیچ‌وجه قابل‌قبول نیست.
در گذشته شهرستان شاهرود، هیچ‌گاه بیکاری به وضعیت بحران نرسیده بود و این بحران حاصل کم‌کاری‌ها در سال های اخیر است.
امروزه شاهد کمترین مهاجرت‌ها به شاهرود هستیم و از آن‌طرف بیشترین خروجی مهاجرت را داریم. بسیاری از جوانان جویای کار در شرق استان ناچار می‌شوند برای اشتغال به شهرهای سمنان، گرگان و تهران مهاجرت کنند؛
اینک نرخ بیکاری در گرگان ۸درصد، سمنان ۵درصد و در دامغان ۱۲درصد است، متاسفانه هم اینک نرخ بیکاری در شهرستان های شاهرود و میامی بسیار بالا است سال هاست مردم شاهرود شاهد استفاده استان همجوار از معدن بوکسیت در شاهوار استوار و کم نصیب از اشتغال این کارخانه هستند و بالاتر از آن عوارض و مشکلات زیست‌محیطی این معدن را نیز باید تحمل کنند و این موضوع قابل‌پذیرش نیست.
بیش از ۵۶ درصد کشاورزی استان در شهرستان‌های شاهرود و میامی قرار دارد اما این در حالی است که پیوست‌های کشاورزی همچون آب، کود و تجهیزات کشاورزی به نسبت میزان دارا بودن زمین‌های کشاورزی به این مناطق اختصاص نیافته است.
همچنین بحران سرمازدگی سال های اخیر در این دو شهرستان سبب ایجاد مشکلات فراوانی شده که در این میان دولت، نقش حمایتی خود را انجام نداده است. مسئولان شهرستان شاهرود با دارا بودن دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی، راهکارهای علمی و سریع برای استفاده کشاورزان پیش بینی نکرده و یا ضمانت اجرایی برای عملی کردن تحقیقات کشاورزی وجود ندارد و همچنین به دلیل کوتاهی دولت، کمترین میزان پوشش بیمه‌ای در محصولات انگور و زردآلو وجود دارد.
*سوء مدیریت
همانطور که گفته شد بحران آب و بیکاری مهمترین مشکلات شهرستان های شاهرود و میامی است که با توجه به منابع آبی یادشده و مدیریت جمع آوری آب های سطحی در حوزه آب و منابع عظیم معدنی، گردشگری، کشاورزی، صنعتی و خدماتی از یک سو و موقعیت جغرافیایی این دو شهرستان و عبور سالانه میلیون ها مسافر از سوی دیگر در حوزه اشتغال با برنامه ریزی دقیق توسط مدیران توانمند و متخصص رفع خواهد شد.
مشکلاتی که که سال ها پابرجاست و در دوره های مختلف مدیریتی دغدغه مردم و مسئولان بوده و هست و خواهد بود با همت جهادی در کنار تخصص و نوگرایی برطرف می شود. اما این امر مادامی که گرفتار تعارفات سیاسی و حزبی هستیم و بالا و پایین استان برایمان تفاوت دارد محقق نخواهد شد
. مردم شرق استان به یاد دارند که گاهی برسرداشته هایشان دعوای زرگری راه می انداختند تا یک لقمه رای حلال عایدشان شود…
در منطق زمانی که دو طرف یک معادله که لازم و ملزوم است مشخص شده یا به عبارتی زیرساخت های طبیعی اشتغال و تامین آب در دسترس است آیا چیزی جز سوء مدیریت ها می تواند دلیل عدم توازن در شاهرود و میامی با غرب استان باشد؟