مصطفی عرب عامری _ مدرس دانشگاه
ولادیمیر پوتین عصر سه شنبه ۲۸ تیرماه ۱۴۰۱ به تهران سفر و با مقامهای جمهوری اسلامی ایران دیدار کرد. هدف رئیس جمهور روسیه از این سفر شرکت در اجلاس سران کشورهای عضو گروه آستانه بود که برای حلوفصل مسالمتآمیز جنگ داخلی سوریه تشکیل شده است. عزیمت پوتین به تهران، از دید محافل غربی نخستین سفر وی به کشورهای غیرعضو شوروی سابق از زمان تهاجم روسیه به اوکراین محسوب میشود. رسانههای آمریکایی نیز با توجه به آنکه چند روزی از تور خاورمیانهای جو بایدن رئیسجمهوری آمریکا نگذشته، در گزارش ها و تحلیلهایی این دو رخداد را مقایسه کرده و شکلگیری اتحاد تهران و مسکو را در صدر تحلیلهای خود قرار دادند. پیش از سفر رئیس جمهور روسیه به ایران، سفر آقای دکتر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی به روسیه در بهمن ۱۳۹۹، سفر جناب آقای رئیسی، رئیسجمهور ایران به روسیه در دیماه ۱۴۰۰ و دیدار ولادیمیر پوتین با رئیسجمهور ایران در حاشیه اجلاس سران خزر در عشقآباد در تیرماه ۱۴۰۱، همگی نشانههایی از عزم و اراده معطوف به همگرایی بیشتر در مقامات دو کشور را بازتاب میداد.
این سفر درست در زمانی به وقوع میپیوندد که سفر منطقهای جو بایدن و دیدار وی با مقامات عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی به پایان رسیده است. قرابت زمانی این سفرها و دستورکارهای آنها بیانگر اهمیت و جایگاه خاص غرب آسیا و ایران در سیاست خارجی قدرتهای بزرگ است. سفر ولادیمیر پوتین به ایران حکایت از آن دارد که روسیه قصد ندارد بهدلیل درگیری در اوکراین، روابط استراتژیک خود را با متحد بانفوذ خود در غرب آسیا رها کرده و این منطقه راهبردی را به آمریکا و متحدان منطقهای آن واسپارد. برای پوتین احتمالا بیش از هر چیز این سفر نشانی از عدم انزوای روسیه در مجامع بینالمللی باشد. به این معنا که در شرایطی که روسیه و مقامهای این کشور با تحریمهای گسترده بینالمللی رو به رو شدهاند، رهبر این کشور در ایران در نشستی منطقهای حضور مییابد و با دو قدرت منطقه خاورمیانه، یعنی ایران و ترکیه بر سر میز مذاکره مینشیند که نوعی نمایش قدرت برای رئیس جمهور روسیه در سطح جهان به شمار رود.